Dach na pokolenia
Rodzaj materiału do pokrycia dachu domu jednorodzinnego to najczęściej kompromis między przyjętą w projekcie koncepcją konstrukcji dachu, a zasobnością portfela inwestora. Taki rachunek powinien uwzględniać również koszty eksploatacji. Dom nie jest przecież zakupem na jeden sezon, ale inwestycją na całe życie.
Już biorąc pod uwagę dwa popularne pokrycia – dachówki ceramiczne i blachę (lub blachodachówki), warto do rachunku doliczyć koszty eksploatacji gotowego dachu. Mówiąc wprost - podstawowym kryterium wyboru nie powinny być jedynie różnice w cenie zakupu materiału.
Podstawowe różnice w eksploatacji
Jeśli ceramiczny dach został ułożony prawidłowo, zgodnie ze sztuką dekarską i zaleceniami producenta – przez długi czas nie będzie wymagał większych zabiegów konserwujących i zabezpieczających. Trwałość dachówki szacowana jest na 100 lat. Nawet gwarancje udzielane przez producentów wahają się między 20 a 50 lat. Dobrze jest wspomnieć, że głosy o kruchości ceramicznego pokrycia nie należy traktować poważnie. Dziś renomowani producenci, oprócz laboratoryjnego badania składu masy, z której wypalane są dachówki, stosują również komputerowy system kontroli jakości gotowych wyrobów.
Pokrycie z blachy wymaga dodatkowego zabezpieczenia przed korozją. Stąd blachy na dach są dodatkowo pomalowane lub otrzymują powłokę z tworzywa sztucznego (np. niektóre blachodachówki). Wytrzymałość tego pokrycia obliczana jest na 25 – 70 lat, a udzielane gwarancje mają od 10 do 12 lat. Co więcej, zawsze po wystąpieniu widocznych uszkodzeń lub co kilkanaście lat dach wymaga odświeżenia przez pomalowanie farbą podkładową i nawierzchniową. Zmiany objętości blachy pod wpływem temperatury powodują, że bardzo istotny jest fachowy i precyzyjny montaż. Dużą uwagę trzeba również zwrócić na sposób cięcia blachy. Popełnione przy układaniu błędy i np. zarysowania powierzchni mogą spowodować powstawanie ognisk rdzy, a co za tym idzie, znacznie zmniejszyć trwałość pokrycia.
Kształt dachu a rodzaj pokrycia
Dachówki ceramiczne przeznaczone są do dachów stromych. Producenci dla każdego typu dachówki określają minimalne i zalecane kąty nachylenia połaci. Optymalny kąt nachylenia dachu w przypadku większości dachówek ceramicznych to około 45o. Są producenci, którzy posiadają w swojej ofercie dachówki do układania na połaci o kącie nachylenia od 16 o. Z kolei na dachy o małym kącie nachylenia (9-12o) zalecana jest blacha.
Duże znaczenie ma także kształt zaprojektowanej więźby dachowej. Na prostych dużych powierzchniach blachę układa się szybko i precyzyjnie. Jeśli jednak dach otrzymał bardziej skomplikowane kształty – bezkonkurencyjna będzie dachówka. Jej specjalnie wyprofilowane zamki pozwalają na regulację rozstawu dachówek i umożliwiają realizację nawet najbardziej skomplikowanych form zaprojektowanych przez architekta.
Między dachem a silnym wiatrem
Coraz częstsze wypadki występowania bardzo silnych wiatrów i trąb powietrznych skłaniają do poruszenia jeszcze jednego tematu związanego z wykonaniem dachu. Niestety, zdarzają się praktyki samodzielnego „poprawiania” projektu i „odchudzania” przekrojów elementów więźby dachowej z sugestią wyboru lżejszego pokrycia. Naraża to mieszkańców na poważne niebezpieczeństwo. Nie ma co oszczędzać na więźbie – a zwłaszcza, jeśli jest to niezgodne z projektem. Atak huraganowego wiatru na taki dom jest w stanie nie tylko zerwać blaszane pokrycie, ale jednocześnie naruszyć stabilność konstrukcyjną całego budynku. Masywne pokrycie ceramiczne łatwiej oprze się wiatrowi. A jeśli podczas układania połaci zastosowano tzw. klamrowanie dachówek, cała konstrukcja dachu będzie wyjątkowo stabilna i wytrzymała, nawet podczas silnych wichur.
Właściwości użytkowe materiału
Ceramika jest wyjątkowo wytrzymała i odporna na skrajne warunki atmosferyczne. Jedną z cech charakterystycznych markowych dachówek ceramicznych jest mrozoodporność. To ona wyznacza tak niezwykłą długowieczność tego materiału. Reakcja dachu na duże nasłonecznienie także ma znaczenie. Dach ceramiczny nagrzewa się powoli. Równie powoli oddaje ciepło. Chroni to poddasze przed gwałtownymi wahaniami temperatury. Blacha natomiast nagrzewa się i stygnie błyskawicznie. Dachówka ceramiczna pozwala również na wyciszenie odgłosów padającego deszczu lub gradu, co w przypadku blachy może wywoływać dyskomfort.
Dach na pokolenia
Realny koszt pokrycia dachowego to nie tylko pieniądze wydane na materiał i tzw. robociznę. To również – a może przede wszystkim - wysiłek, czas i koszty związane z jego ewentualną konserwacją, naprawą, odnawianiem. A przecież nie przy każdym pokryciu dachowym takie zabiegi są konieczne.
W niektórych rejonach kraju materiał na dach wciąż wybierany jest siłą przyzwyczajenia. Czy na pewno warto powierzać niepisanej tradycji przez małe „t” trwałość budynku i bezpieczeństwo jego mieszkańców?
Fot. Röben |
